Η αντιμετώπιση της υπέρτασης πέρα από τη χορήγηση φαρμάκων περιλαμβάνει και το σπουδαίο κομμάτι της αλλαγής του τρόπου ζωής. Υπάρχουν κάποια μη φαρμακευτικά μέτρα, τα οποία έχουν δείξει ότι μειώνουν την αρτηριακή πίεση αλλά και προλαμβάνουν την εμφάνιση της υπέρτασης. Αυτά είναι τα εξής: Η διακοπή του καπνίσματος, η μείωση λήψης οινοπνεύματος, η μείωση του σωματικού βάρους, ο περιορισμός λήψης αλατιού, η άσκηση και η λήψη υγιεινής διατροφής με μείωση της πρόσληψης ζωικούς λίπους και αύξηση των φρούτων, λαχανικών και των γαλακτοκομικών χαμηλών σε λιπαρά.
Η μείωση του σωματικού βάρους στα υπέρβαρα και στα παχύσαρκα άτομα μειώνει την αρτηριακή πίεση. Ειδικότερα ως προς τη διατροφή, η μείωση της λήψης αλατιού από 10 – 12 γραμμάρια ημερησίως, που συνηθίζεται στις περισσότερες χώρες, σε λιγότερα των 6 γραμμαρίων μειώνει την συστολική αρτηριακή πίεση. Για να επιτευχθεί συνιστάται η απομάκρυνση της αλατιέρας από το τραπέζι φαγητού και η μείωση τροφών με «κρυμμένο» αλάτι: ψωμί, επεξεργασμένο κρέας, τυριά, μαργαρίνη, επεξεργασμένα δημητριακά.
Η αυξημένη λήψη αλκοολούχων ποτών αυξάνει την αρτηριακή πίεση. Η λήψη οινοπνεύματος πρέπει να περιορίζεται σε 20 -30 γραμμάρια (2 αλκοολούχα ποτά) την ημέρα στους άντρες με υπέρταση και σε 10 – 20 γραμμάρια (1 ποτό) στις γυναίκες.
Η μελέτη DASH (Dietary Approaches to Stop Hypertension)που χρησιμοποίησε τη δίαιτα ως παρέμβαση για τη ρύθμιση της υπέρτασης, έδειξε ότι μια διατροφή πτωχή σε γλυκά, σακχαρούχα ποτά και κόκκινο κρέας και παράλληλα πλούσια σε φρούτα, λαχανικά, γαλακτοκομικά με χαμηλή περιεκτικότητα λίπους, δημητριακά ολικής αλέσεως, όσπρια, πουλερικά, ψάρια και ξηρούς καρπούς μειώνει την αρτηριακή πίεση. Η διατροφή αυτή είναι πλούσια σε κάλιο, μαγνήσιο, ασβέστιο, πρωτεΐνες και φυτικές ίνες και πτωχή σε κεκορεσμένα λιπαρά, ολικό λίπος και χοληστερόλη. Επίσης φάνηκε ότι ο συνδυασμός αυτής της διατροφής με τη μείωση του αλατιού επιφέρει επιπρόσθετη μείωση της αρτηριακής πίεσης.
Η μεσογειακή διατροφή τα τελευταία χρόνια έχει αποτελέσει αντικείμενο έρευνας και φαίνεται ότι μειώνει τον καρδιαγγειακό κίνδυνο. Η σύστασή της είναι παρόμοια με τη DASH με μόνη σημαντική διαφορά την ύπαρξη ελαιόλαδου.
Ο καφές σε λογική ποσότητα δεν επηρεάζει την αρτηριακή πίεση σε άτομα που είναι συνηθισμένα στη λήψη του. Η χορήγηση συμπληρωμάτων διατροφής (σκόρδο, κάλιο, ασβέστιο, ιχθυέλαια) δεν συνιστώνται για τη θεραπεία ή την πρόληψη της υπέρτασης.
Τελειώνοντας, πρέπει να έχουμε κατά νου, ότι οι ανωτέρω παρεμβάσεις θα πρέπει να αποφασίζονται από τον θεράποντα ιατρό. Από μόνες τους αρκετές φορές, δεν επαρκούν ώστε να ρυθμίσουν τις αυξημένες τιμές της αρτηριακής πίεσης, οπότε η φαρμακευτική αντιμετώπιση είναι πλέον επιτακτική. Επιπρόσθετα, καθώς η υπέρταση μπορεί να είναι μέρος ενός γενικότερου μεταβολικού συνδρόμου, ο ρόλος του ιατρού είναι να διερευνήσει πιθανές συννοσηρότητες (δυσλιπιδαιμία, σακχαρώδης διαβήτης, χρόνια νεφρική νόσος κ.α.) και να παρέμβει θεραπευτικά.
Μην ξεχνάμε ότι κάθε σύσταση για αύξηση της σωματικής δραστηριότητας πρέπει να γίνεται συνυπολογίζοντας τον καρδιαγγειακό κίνδυνο για κάθε ασθενή (υποκείμενη στεφανιαία νόσος, αδιάγνωστη καρδιοπάθεια κοκ) και στους πληθυσμούς αυξημένου κινδύνου να προηγείται ιατρική εκτίμηση, και όπου χρειάζεται, ιατρική παρακολούθηση.
